Thời gian qua, các hệ sinh thái liên tục tăng trưởng mạnh mẽ, với sự ra mắt và phát triển của rất nhiều protocol mới. Các hệ sinh thái phát triển rất nhanh, có nhiều bước tiến vô cùng ấn tượng. Để giúp các bạn bắt kịp một hệ sinh thái đã có sự tăng trưởng ấn tượng trong thời gian vừa qua và có sự hỗ trợ của sàn CEX tương đối lớn trong thị trường, trong bài viết này, mình sẽ khái quát về hệ sinh thái Cronos, đứng sau bởi sàn Crypto.com và cùng giải đáp những câu hỏi:
- Trên Cronos có những mảng nào?
- Hệ sinh thái Cronos đang ở giai đoạn nào?
- Tìm kiếm cơ hội đầu tư và dự phóng của hệ sinh thái Cronos.
1. Tổng quan về hệ sinh thái Cronos
1. Cronos là gì?
Cronos là một public blockchain phi tập trung và mã nguồn mở của Crypto.com, nó được xây dựng dựa trên Cosmos SDK. Một so sánh đơn giản để mọi người có thể dễ hình dung Cronos là gì:
Nếu Binance có Binance chain và Binance Smart Chain (tương thích EVM) thì Crypto.com có Crypto.com Chain và Cronos (tương thích EVM). Cronos là một Blockchain tương thích với máy ảo Ethereum (EVM) và hoạt động như một sidechain với Crypto.com Chain, bằng thiết kế trên, Cronos cho cho phép chuyển các ứng dụng và hợp đồng thông minh từ Ethereum và EVM Compatible lên Cronos một cách nhanh chóng và dễ dàng, giúp các Dapp được scale lên dễ dàng.
Mục tiêu của Cronos là trao quyền và mở rộng quy mô các ứng dụng phi tập trung cho hệ sinh thái Crypto.com, tập trung vào các trường hợp sử dụng như NFT, DeFi và payment.
2. Ưu điểm của Cronos
- EVM Compatible: Cronos là một blockchain hoạt động theo cơ chế đồng thuận Proof of Stake (PoS) được xây dựng trên Cosmos SDK tương thích với EVM, nó cho phép khả năng mở rộng & tùy chỉnh tương đối cao. Với khả năng tương thích với EVM, các nhà phát triển có thể xây dựng giống như cách họ làm trên Ethereum và hưởng lợi từ các công cụ và ứng dụng tương tự.
- Cronos sử dụng CRO là native token của Blockchain: Cronos không sử dụng một token mới, mà sử dụng luôn native currency của Crypto.org là CRO coin. Điều này góp phần nâng cao đáng kể phạm vi ứng dụng của CRO (giống đồng BNB của Binance).
- Khả năng tương tác cao: Giao thức Inter Blockchain Communications (IBC) cho phép Cronos khả năng tương tác và kết nối với Crypto.org chain và các chuỗi hỗ trợ IBC khác (ví dụ: Cosmos Hub).
- Sự hậu thuẫn của sàn CEX đứng thứ 4 về vốn hóa trên thị trường (theo thống kê của Coingecko): Crypto.com Được thành lập vào năm 2016, ngày nay, nó phục vụ hơn 10 triệu khách hàng, một số sản phẩm của Crypto.com: Thẻ Visa Crypto.com, sàn giao dịch Crypto.com, ví DeFi Crypto.com, nền tảng để thu thập và giao dịch NFT.
- CRO EVM Fund trị giá $100M: Các dự án phát triển trên Cronos có sự hỗ trợ từ Quỹ CRO EVM trị giá $100M triệu USD, số tiền tài trợ cho mọi dự án có thể lên tới $1M.
3. Các thông số nổi bật
- Block time trung bình: 5.6s;
- Tổng lượng giao dịch: 1,397,504;
- Tổng số block: 139,520;
- Tổng số ví: 59,210;
- Số token fungible trên hệ: 50;
- Marketcap: 10.3 tỉ đô;
- Total Supply: 100,000,000,000 CRO.
Các thông số có thể được theo dõi tại explorer của Cronos Chain.
4. Lịch sử, tình hình hiện tại và roadmap
- 28/12/2020: Thành lập Particle B - một accelerator cho dự án trên Cronos được điều hành bởi CTO/ Co-founder của Crypto.com để hỗ trợ các dự án trên Cronos. Cho tới hiện tại, hai dự án đang được Particle B hỗ trợ bao gồm VVS Finance (AMM DEX) và Tectonic Finance (lending money market).
- 10/5/2021: Thành lập quỹ $100M dành riêng cho việc hỗ trợ các dự án xây dựng trên chuỗi EVM Cronos.
- 20/7/2021: Cronos, Crypto.org EVM chain, Testnet Launch.
- 28/7/2021: Cronos tích hợp Chainlink Price Feeds để cung cấp Oracle cho các DeFi protocol và các Protocol khác trên Cronos.
2. Các mảnh ghép trên Cronos
DEX
Cronos có các dự án AMM DEX sau:
- VVS Finance: DEX nhận được sự hỗ trợ của Particle B, được xây dựng native trên Cronos, hiện chương trình farming trên DEX đã hoạt động và TVL của DEX đang ở mức 400 triệu đô. Đây đang là sàn DEX lớn nhất hệ Cronos.
- CronaSwap: TVL 60 triệu đô, được xây dựng native trên Cronos, đã tung ra chương trình airdrop và liquidity mining với marketcap dự án đang ở mức 140 triệu đô.
- CroDex: Sàn DEX native trên hệ Cronos với TVL ở khoảng 10 triệu đô, với APR trung bình khoảng 200-300%.
- PhotonSwap: Sàn DEX native trên hệ Cronos với TVL ở khoảng 3 triệu đô. Dự án không chỉ là một AMM DEX mà còn làm launchpad mang tên DexPad - một launchpad trên hệ Cronos.
- Elk Finance, ChronoSwap, Swapp, Empire DEX, Annex Finance: Các AMM DEX khác trên hệ sinh thái Cronos, với lượng TVL tương đối ít ỏi (giao động từ khoảng 1 triệu đô TVL trở xuống).
Nhận xét: Các DEX top đầu của hệ như VVS Finance và CronaSwap đều đang đưa ra các chương trình liquidity mining rất mạnh cho user trong hệ, với các cặp farm tương đối an toàn như CRO-BTC, CRO-ETH, cặp stablecoin,... với APY tương đối cao (trung bình ở mức 300% trở lên, sau khi đã sụt giảm từ khoảng 3,000% xuống). Dòng yield lớn này tạo ra nhiều cơ hội farm với rủi ro ít (như rủi ro smart contract, rủi ro IL, rủi ro sụt giá của các cặp farm) để anh em có thể tham gia farm. Sau khi farm ra các token dự án như VVS hay CRONA, anh em có thể mang đi stake trong pool auto compound với APY vô cùng cao (VVS là hơn 1 triệu phần trăm, CRONA là 56,000%).
VVS có lẽ đã tương đối chắc chắn là người dẫn đầu hệ sinh thái Cronos với TVL dẫn đầu, bỏ xa các đối thủ cạnh tranh và có sự hỗ trợ của Particle B. Với roadmap của VVS bao gồm nhiều chức năng tương đối hấp dẫn và sáng tạo như Initial Gem Offering, bộ trung bình hóa IL cho LP, đưa Cosmos Tokens lên Liquidity Pools, Leaderboard & Competition, tối ưu swap cho Stable Coins, Referrals, Gamification / NFT,... anh em nên theo dõi dự án sát sao bởi có lẽ đây chắc chắn là người đi đầu trong hệ sinh thái này.
Lending và stablecoin
Các dự án lending của Cronos:
- Tentonic Finance: Một ứng dụng lending money market được hỗ trợ bởi Particle B, cho phép người dùng kiếm thu nhập thụ động từ việc cho vay tài sản của họ và thực hiện khác khoản vay nhanh chóng. Dự án hiện chưa ra mắt và đang trong giai đoạn phát triển.
- Annex Finance: Một ứng dụng lending money market chưa hoạt động trên hệ sinh thái Cronos.
- Leonium Finance: Một dự án làm Stablecoin thuật toán trên hệ Cronos, đang trong quá trình phát triển.
Nhận xét: Các ứng dụng lending trên hệ Cronos còn ít và chưa có ứng dụng nào đi vào hoạt động. Tentonic Finance có lẽ sẽ là người đi đầu mảng lending trong thời gian tới khi có sự hỗ trợ của Particle B, giống như dự án VVS Finance đã dễ dàng đi đầu mảng AMM DEX. Anh em hãy cùng mình theo dõi dự án này và cập nhật thêm thông tin trong thời gian tới.
Các dự án Yield Farming
- Zeus Finance: Một ứng dụng yield farm trên Cronos có TVL 800 ngàn đô.
- Crystl Finance: Một ứng dụng yield farm trên Cronos và BSC. Hiện tại TVL trên ứng dụng đang là 3 triệu đô. Ứng dụng này đang tổng hợp yield từ việc farm trên các ứng dụng bao gồm VVS Finance, CronaSwap, CroDex, PhotonSwap.
- Kafe Finance: Một ứng dụng yield farm trên Cronos, với TVL ở mức 4 triệu đô. Anh em có thể quản lý portfolio và thao tác tương tác với các protocol trong hệ (hiện tại là các AMM DEX) chỉ qua interface của Kate Finance.
- Leonium Finance: Một dự án làm yield farming aggregator trên hệ Cronos, đang trong quá trình phát triển.
Nhận xét: Các dự án yield farming đã bắt đầu xuất hiện và chủ yếu là tập hợp các lượng farm ở các sàn DEX trong hệ sinh thái. Đây cũng là một nguồn farm tốt dành cho anh em, với APR tương đối cao ở các pool farm. Tuy nhiên, anh em cần cân nhắc rủi ro rug pool và rủi ro smart contract của các dự án Yield Farming, bởi các dự án trên đều chưa rõ team xây dựng dự án và đã được audit hay chưa trước khi đi vào hoạt động.
Các dự án NFT
- EbisusBay: NFT market trên Cronos, hiện tại marketplace này chưa đi vào hoạt động và sẽ được launch trong tuần tới;
- NFT marketplace xây dựng bởi Cronos World: Dự án đang được xây dựng và chưa đi vào hoạt động;
- NFT marketplace xây dựng bởi Annex Finance: Dự án đang trong quá trình phát triển;
- Leonium Finance: Một dự án làm NFT Marketplace trên hệ Cronos, đang trong quá trình phát triển;
- CRO CROW: Dự án bán NFT hình những con quạ trên hệ Cronos. Phí mint ra 1 chú quạ là 100 CRO;
- Hibiki Finance: NFT Marketplace trên Cronos, chưa đi vào hoạt động.
- Cronos Punk: Dự án NFT làm về Punk NFT trên hệ Cronos. Sắp tới NFT này có thể giao dịch NFT này trên CroDex và Ebisubay.
- CroPunks: Một dự án NFT làm về Punk khác trên hệ Cronos;
- Crocos NFT: Một dự án NFT làm về những con cá sấu trên hệ Cronos.
Nhận xét: Các mảnh ghép NFT trên hệ Cronos đã có và đang chuẩn bị những bước tiến đầu tiên. Tuy chỉ là các dự án NFT theo dạng collectibles chất lượng không cao, chưa có use cases cho NFT và cũng chưa có marketplace NFT nào hoạt động ổn định, nhưng các dự án NFT trên cũng làm cho hệ sinh thái Cronos có được sự sôi động nhất định.
Các mảnh ghép khác
Cronos có các mảnh ghép khác ở các mảng ngoài những mảng đã đề cập bên trên:
- Relaychain: Một ứng dụng bridge còn tương đối với và chưa có nhiều user, với 35 triệu đô TVL, 12 ngàn giao dịch và đang hỗ trợ 7 chain khác nhau bao gồm Ethereum, Polygon, BSC, Avalanche, Heco, Cronos, Polkadot,...
- Anyswap: Ứng dụng bridge kết nối với gần 20 chain trên thị trường, hiện đang kết nối với hệ sinh thái Cronos.
- Cronos World: Một dự án hướng đến xây dựng một all-in-one platform trên hệ Cronos, bao gồm các developer độc lập phát triển sản phẩm và đang chưa có sản phẩm nào hoạt động. Các sản phẩm sắp tới sẽ ra mắt bao gồm Crown DEX (AMM DEX), Crownpad (Launchpad) và NFT marketplace. Dự án đã công bố nhận được đầu tư của một vài VC khác nhau.
- Crohm Finance: Một ứng dụng fork Olympus DAO trên hệ sinh thái Cronos. Hiện dự án chưa đi vào hoạt động.
- Yummy: Một ứng dụng xổ số trên hệ Cronos, đã đi vào hoạt động. Ứng dụng chưa có nhiều người sử dụng và prize pool của ứng dụng còn vô cùng bé;
- CroShiba: Memecoin trên hệ Cronos, marketcap đang ở mức 600 ngàn đô;
- Tendie Fren: Memecoin trên hệ Cronos, marketcap đang ở mức 500 ngàn đô
- Cronos Doge: Memecoin trên hệ Cronos marketcap đang ở mức 600 ngàn đô.
Nhận xét: Các mảnh ghép khác trên hệ sinh thái đã bắt đầu xuất hiện nhanh và đầy đủ: các bridge (ngoài bridge từ Crypto.com qua), các ứng dụng fork Olympus, các launchpad hay memecoin,... Tuy các dự án này phần lớn đều chưa đi vào hoạt động, nhưng trong thời gian tới khi các dự án này được phát triển xong, hệ sinh thái Cronos chắc chắn sẽ vô cùng sôi động, bởi các mảnh ghép cơ bản như AMM DEX, lending, stablecoin và cơ sở hạ tầng khác đã được hoàn thành, tạo điều kiện cho sự phát triển cho các mảnh ghép khác trong hệ.
3. Nhận định chung và dự phóng
Nhận định chung
Khi “skin-in" hệ sinh thái Cronos, mình thấy rằng các cơ hội trong hệ này hiện tại chủ yếu là farming trên các sàn DEX với APR farming và APY staking token dự án ở mức khá cao. Các bạn có thể tìm những cặp có tỉ giá ổn định để farm và kiếm lợi nhuận như cặp CRO-BTC, CRO-ETH, USDT-USDC,...
Ngoài ra, nhiều dự án đã có plan ra mắt nhưng chưa ra mắt và có nhiều tiềm năng sẽ là người dẫn đầu các mảng, như Tentonic Finance đã nhận được hỗ trợ của Particle B và là mảnh ghép Lending tiềm năng nhất hiện tại trên hệ. Các bạn có thể theo dõi dự án này, cũng như động thái của Particle B trong thời gian tới để tìm kiếm cơ hội đầu tư.
Dự phóng
Các bạn có thể so sánh hệ sinh thái Cronos giống như hệ sinh thái Binance Smart Chain trong giai đoạn đầu, khi các sàn này đều đã có một tệp người dùng vô cùng lớn ở các sàn tập trung. Cronos có thể luân chuyển dòng tiền ra vào hệ vô cùng tốt và nhanh chóng qua sàn Crypto.com, và điều kiện đủ để phát triển hệ sinh thái đã được hoàn thành. Trong mọi thị trường, tập người dùng là vô cùng quan trọng, và Crypto.com đã có một tệp người dùng vô cùng đông đảo, nên có lẽ hướng đi sắp tới của sàn này sẽ là đưa lượng người dùng đó đến với DeFi trên Cronos qua nhiều chiến dịch khác nhau.
Sắp tới, khi các mảnh ghép AMM DEX đã phát triển hoàn thành, hệ đã có đủ điều kiện cơ bản để phát triển tiếp các mảnh ghép khác như DEX cho stablecoin, lending, yield farm leverage và các ứng dụng quản lý tài sản khác,... Các bạn nên theo dõi chặt chẽ để tìm cơ hội đầu tư vào hệ.
Lời kết
Hi vọng rằng qua bài viết trên, các bạn đã có cái nhìn toàn cảnh hơn về hệ sinh thái Cronos, hiểu về tình hình các mảng và bắt đầu tìm kiếm được cơ hội đầu tư trên hệ sinh thái Cronos..
Nguồn: Coin98
Viết bình luận